Hatay

Kuş gözlemcilerinin tanımlamada en çok zorlandıkları ailelerden birisi de kamışçınlardır. Dünya genelinde 7 cins altında 60 tür kamışçın bulunmaktadır. Ülkemizde bulunan 16 kamışçın türü arasında kuş gözlemcileri için Çalı Kamışçını (Acrocephalus palustris) ile Saz Kamışçınının (Acrocephalus scirpaceus) tanımlanmasında ciddi zorluklar yaşanabilmektedir.

Türlerin kanat yapısı ve ötüşleri bu türleri ayırmanın en iyi yollarıdır. Genel izlenim, boyut ve şekilleri, davranışları ve yaşam alanı tercihleri tanımda yardımcı olmayabilir.

Uzun mesafe göçmen kuşlar olan ve kışı Sahra altı Afrika’da geçiren bu iki türü özel kılan bazı ilginç noktalar da mevcut.

Çalı Kamışçını Avrupa ve Afrika türleri dahil 75’e yakın kuş türünün çağrı seslerini taklit edebiliyor.

Saz Kamışçını ise Guguk kuşlarının favori kurbanlarından birisidir. Yuva paraziti olarak kullandıkları Saz Kamışçını yuvalarına yumurtalarını koyan guguk kuşunun dünyaya gelen yavrusu, ilk nefesiyle beraber diğer yumurtaları yuvadan atarak yuvada domine olmakta ve Saz Kamışçını tarafından beslenmektedir.

Yuva şekilleri benzer olsa da Çalı Kamışçını yuvalarını yere daha yakın yoğun bitki örtüsü arasında korunaklı yapar. Saz kamışçını ise sazların arasında bir hamak misali yaptığı yuva daha göze batar. Bu da öncesinde bahsettiğimiz gibi Guguk kuşlarını da yumurtalarını parazit olarak koymak için cezbetmektedir.

Çalı kamışçınının alt türü bulunmazken, Saz Kamışçınının 10 adet alt türü bulunmaktadır. Ülkemizin batı kesimlerinde “Acrocephalus scirpaceus scirpaceus” alt türü yaygınken, iç anadolu,akdeniz ve doğu kesimde Acrocephalus scirpaceus fuscus alt türü dağılım göstermektedir.

Görsel Tayin

Türlerin tanım için belirgin unsurları yoktur. Birbirine çok benzer olan bu iki tür ufak ayrıntılarla birbirinden ayrılır. Erişkin bireyleri ana hatlarını kıyaslayacak olursak ses hariç tüm bu farklılıkların hemen her özellikte diğer tür ile kesişiminin olabileceğini unutmamak gerekir.

Genç bireylerin daha sıcak tonlara sahip olmaları ve çok iyi fotoğraflanmadıkları sürece tanımlarının çoğunlukla imkansız olduğu da not edilmelidir.

Çalı Kamışçını	Saz Kamışçını
13-15cm boyunda ve 18-21cm kanat açıklığı ile Saz Kamışçınından biraz daha büyüktür. Tüyleri daha yeşil bir renge sahiptir. Üst kısımları zeytuni kahverengi, göğüs kısmı ise daha beyazdır. Kanatları nispeten daha uzundur ve bu da onlara daha uzun bir görünüm kazandırır. Bacakları pembemsi ve soluktur. Üreme döneminde çalılıkların ve yoğun bitki örtüsünün olduğu nemli alanları tercih eder. Genelde baş daha yuvarlak, gaga daha kısa ve özellikle dibi biraz daha geniştir.	Yaklaşık 13cm boyunda ve 17-21cm kanat açıklığı ile Çalı Kamışçınından biraz küçüktür. Fuscus alt türünün kanat uzunluğu Çalı Kamışçınından farksızdır. Sıcak kahverengi tonlarda üst kısmı ve bej rengi göğüs kısmı vardır. Kuyruk sokumu kızıla çalar. Bacakları Çalı Kamışçınına göre daha koyudur. Tırnakları daha uzun ve koyudur. Üreme döneminde ismiyle uyumlu olarak sazlık alanları tercih eder.Üreme dönemi dışında ve özellikle göç dönemi her türlü alanda bulunabilir.

Ses

Bu türlerin ayrımında en kolay unsur, ötüş şekilleridir. Bu nedenle gözlem sırasında fotoğraf kaydı olsa bile türün ses kaydıyla tanımının desteklenmesi arzu edilir.

• Çalı Kamışçını ötüşü kamışçınlar arasında taklit açısından en zengin ve hareketli olanıdır. Avrupa ve Afrika türlerinden 75’den fazla farklı kuş türünün çağrı seslerini ötüşlerine dahil edebilirler. Her erkeğin kendine özgü bir melodisi vardır. Hem sert hecelerden hem de ıslıksı tatlı geçişlerden oluşur. Öterken kırmızı ağız içi seçilebilir. Her hareketli ötüşü Çalı Kamışçını olarak değerlendirmemek gerekir. Zira civardaki ötleğenler, örümcekkuşları ve doğu kamışçını ötüşüyle karıştırılabilir.

• Saz Kamışçını ötüşü kulak tırmalayıcı, pürüzlü ve vızıltılı seslerin monoton ve nispeten tekdüze karışımdır. Kındıra kamışçınının ötüşüne benzer ancak, ondan yavaş olup perdesi ve temposu fazla oynamaz. Sesi kısa bir ‘tçk’ veya sert, pürüzlü bir ‘çrrar’.

Emin olmadığınız durumlarda türü “Çalı/Saz Kamışçını” olarak kaydedebilirsiniz.