Türkiye'nin 500.Kuş Türü : Benekli Kumkuşu!
Harun Reşit Üney tarafından 7 Nisan tarihinde İstanbul’un Riva bölgesinde, döğüşkenkuşlar arasında gözlemlenen bir birey “Benekli Kumkuşu” ülkemizin 500.Türü olarak kayıtlara geçti.
Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından, tehlike altındaki türler(EN) arasında konumlanmış ve popülasyonu azalmakta olan türün Dünya geneli 290.000 – 380.000 arasında birey bulunduğu hesaplanmaktadır. Türün genel dağılımı ise aşağıdaki gibidir :
Üreme dışı dönemlerde büyük çamur ve kum düzlükleriyle çevrili korunaklı kıyılarda bulunur. Nadiren ise iç sulak alanlarda, göllerde veya nehir ağızlarında gözlemlenebilir.
26-28cm boyutlarında, 56-66cm kanat açıklığı ile en büyük kumkuşudur. Üreme dışı erişkinin üst kısmı ve göğsü daha açık gri renkte olup, üst kısımlar, baş ve boyun ince şekilde koyu gri çizgilidir; göğüs çizgili, yanlar hafifçe çizgili; soluk beyaz kanat çubuğu; beyaz kuyruk ve üst kuyruk örtüleri vardır.
Uzun mesafe göçmenlerden olan Benekli Kumkuşu çoğunlukla kıyı boyunca ve birkaç duraklamayla hedefine yol alır. Genç bireylerin on gün içerisinde 3000km mesafe katettikleri kayıt altına alınmıştır.
Ülke listemize kuşu kazandıran Harun Reşit beyin gözlemine ilişkin notları aşağıdadır:
Son 2 yıldır ev-iş arası gidişlerimde müsait oldukça Riva’ya kuş gözlemi için uğrarım. Özellikle olumsuz hava koşullarında alanı kontrol etmeye de gayret ederim. 7 Nisan sabahı da bu rutini bozmayarak sağanak yağış ve rüzgar altında Riva’ya Telli Turna görebilme ümidiyle uğradım.
Klasik rotamda gözlemimi yaparken Orta Çayır olarak isimlendirdiğimiz bölgede yaklaşık kırk birey döğüşken kuşu gördüm. Ara ara havalanıp konmakta ve bu davranışların tekrarladığını gözlemledim. Sürünün içerisine farklı bir bireyin karışabileceği düşüncesiyle fotoğrafladığım uçar kareleri içerisinde bir birey diğerlerinden farklı göründü.
İlk bakışta kanat üzeri renklenmesi ve kuyruk şekli ile büyük kumkuşuna benzetmiş olduğum bireyi teyit amaçlı Birds of İstanbul kuş topluluğumuzla paylaştım. Gelen yorumlar türün Benekli Kumkuşu olabileceği yönünde olduğundan sürüye daha bir ilgiyle yaklaşıp ilave fotoğraflarını aldım.
Gaga yapısı, gövdedeki renklenme ve kuyruk şekli ile Benekli Kumkuşu olarak tanımlanmış olan tür için öncelikle İstanbul içerisinde bazı gözlemci arkadaşlarım alana geldi. Onlarla birlikte de sürü içerisinde bulunan Benekli Kumkuşu’nun ilave fotoğraflarını kaydettik. Akabinde orta çayır alanından aşağı kısımlara doğru konumlarını değiştirdiler.
Şehir dışından gelen gözlemci arkadaşlarımıza yardımcı olmak adına gün batımına kadar Riva ve çevresinde uzun taramalar yapmış olsak da türü tekrardan bulamadık.
Riva, kuşlar açısından çok önemli bir lokasyona sahip ve maalesef her geçen gün yapılaşmanın artması nedeniyle kuşların yaşam alanı daralmakta.
Bu vesileyle türün tanımlanması konusunda yardımcı olan ve heyecanımızı paylaşan tüm kuş gözlemcisi arkadaşlarıma teşekkür ederim. Ülkemiz bu ve daha nice nadir türlerin uğrak yeri olmasını diliyorum. Tüm gözlemlerimde bana en güçlü desteği veren eşime ise sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Eşimin destek ve anlayışı olmasaydı bu türü belki ülke listemize dahil edemeyecektik.
Gözlemcisini değerli kaydı için tebrik ederiz.