Samsun

eBird, kuş gözlem verilerini herkesin erişimine sunarak bu verilerin demokratikleşmesini sağlar. Ancak nesli tehlikede olan ve ticareti yapılan bazı kuş türleri yasa dışı kaçakçılık, avcılık ve rahatsız edilme gibi risklerle karşı karşıyadır. Açık erişimli veriler, bu türler için ek riskler yaratabilir. Bu nedenle, eBird veri çıktıları “Hassas Türleri” korumak amacıyla sınırlandırılır.

Hassas Türler nasıl belirlenir?

Nadir tür ve hassas tür kavramlarının farklı olduğunu unutmamak gerekir; bir türün nadir olması, onu hassas tür yapmaz. Hassas Türler genellikle kafes kuşu ticareti, avlanma veya kuş gözlemcileri tarafından rahatsız edilme gibi risklerle karşı karşıya kalır. Ayrıca, global olarak tehlike altındaki türler, bölgesel ve mevsimsel olarak da Hassas Türler arasına dahil edilebilir. eBird, Hassas Türler listesini dünya çapındaki yerel ortaklarla birlikte oluşturur.

Türkiye için Hassas Türler nelerdir?

Ülkemizde Hassas Türlerin belirlenmesi dönemsel koşullara göre değişir. Paçalı Baykuş ve Balık Baykuşu gibi türler, bir dönem kuş gözlemcileri ve fotoğrafçılar tarafından yuva bölgelerinde rahatsız edilmiş ve bu nedenle listeye alınmışlardır. 2023 yılında yasadışı yırtıcı kuş ticaretindeki artış, birçok türün Hassas Türler listesine eklenmesine neden olmuştur. Ancak, yapılan son değerlendirmelerde bu türlerin eBird kayıtlarının açık olmasının onları tehlikeye atmadığı sonucuna varılmış ve listeden çıkarılmışlardır. Güncel Hassas Tür listesi ise aşağıdaki gibidir:

eBird Kullanıcıları Hassas Türleri nasıl raporlamalı?

Gözlem kayıtlarına dahil edeceğiniz tüm Hassas Türler her türlü eBird çıktısından lokasyon ve tarih açısından gizlenecektir. Bu nedenle gözlem girerken ilave olarak yapmanız gereken bir şey bulunmamaktadır.

Yalnız yapmış olduğunuz gözlemlere ilişkin kayıtları Facebook, Instagram, Whatsapp, vb gibi diğer platformlarda paylaşırken yine eBird’ün Hassas Türleri yaklaşımı çerçevesinde yaklaşmanız bir alt maddedeki önerileri takip etmeniz rica olunur.

Hassas tür listesinde olmayan hassas kayıtlar için ne yapmalı?

eBird’deki Hassas Türler yalnızca türün kamuya açık bilgilerinin o türü genel anlamda riske atabileceği durumlar için geçerlidir. Bununla birlikte, her kuş gözlemcisinin dikkate alması gereken bazı sorumluluklar vardır. Örneğin, gözlem sırasında Puhu gibi ilgi çekebilecek bir türün yuvasını bulmuş olabilirsiniz. Bu durumda, durumu dikkatlice değerlendirip, o türün konum bilgisini paylaşmanın zararlı olup olmayacağını sorumlu bir kuş gözlemcisi bakış açısıyla düşünmek önemlidir. Aşağıda, bu tür durumlarda uygulayabileceğiniz bazı yöntemler yer almaktadır:

• Tür kaydını, kuşlar alandan ayrıldıktan sonra mevsim sonunda ekleyebilirsiniz. Bunun için tek yapmanız gereken, daha sonra gözleminizi açıp “Türleri Düzenle” seçeneğinden tür kaydını eklemektir.
• Konum hakkında net koordinatlar vermekten kaçının. Örneğin, “Göksu Deltasında görüldü” gibi genel bir bilgi çoğu durumda daha uygun olacaktır.
• Gözleminizi 8 gün veya daha uzun süre sonra gönderin. Böylece, eBird Tür Bildirimlerinde görünmez.
• Gözleminizi geçici olarak gizleme seçeneğini kullanabilirsiniz. Tehlikenin ortadan kalktığından emin olduğunuzda gözlemi tekrar görünür hale getirebilirsiniz.

Doğa bir hediyedir, ancak sahibi sadece insan değildir…