Tür Tayin Serisi: Çıvgın ve Söğütbülbülü
Ülkemiz kuş gözlemcilerinin sıkça sorduğu sorulardan biri, Çıvgın (Phylloscopus collybita) ile Söğütbülbülü’nün (Phylloscopus trochilus) ayrımıdır. Bu iki tür, hem birbirine son derece benzer hem de oldukça yaygındır. Bu türleri görsel özellikleri, sesleri ve de mevsimsel yayılışları ile ayırt edebilirsiniz.
Görsel Tayin
Bu iki türün tanımlanmasında özellikle telek uzantısı (primer projeksiyonu) ve bacak rengi gibi görsel unsurlara dikkat edilmelidir. Kuşun genel görünüşü ve renklenmesi de detaylıca incelenmelidir.
Çıvgın | Söğütbülbülü |
---|---|
|
|
Ses
Bu türlerin ayrımında en kolay unsur, ötüş şekilleridir. Çıvgın’ın ötüşü “çif-çaf, çif-çaf” şeklinde monoton tekrarlardan oluşur. İngilizce adı olan “Chiffchaff” da bu ötüşten türemiştir. Söğütbülbülünün ötüşü ise tatlı, sonuna doğru pesleşen ve silinerek yok olan ıslıklı bir dizeden oluşur. Ancak, sonbahar aylarında repertuvarlarındaki ortak çağrı sesleri tür ayrımında şüpheye yol açabilir. Bu nedenle gözlem sırasında ses kaydı almak veya imkan yoksa fotoğraf kaydıyla desteklemek önerilir.
- Çıvgın tek heceli “huit” şeklinde seslenir.
- Söğütbülbülü iki heceli “huu-wit” şeklinde seslenir.
Mevsimsel Dağılım
eBird kayıtları, 2007’den bu yana kuşların dönemsel eğilimlerini izlemek için milyonlarca veri toplamıştır. Bu sayede kuşların göç rotaları ve dönemleri daha iyi anlaşılmakta, yıllara göre değişimler analiz edilmektedir.
- Çıvgın, en yüksek sayılarda ilkbaharda 1 Mart ile 10 Mayıs arasında ve sonbaharda 15 Eylül ile 30 Kasım arasında görülür. Söğütbülbülünün ekim ayında kademeli olarak azalmasıyla, Çıvgında bir yoğunlaşma gözlenir. Söğütbülbülü ise ilkbaharda 10 Nisan ile 20 Mayıs arasında, sonbaharda ise 20 Ağustos ile 15 Ekim arasında yoğunlaşır. Ekim sonu itibariyle kuzey bölgelerde nadiren görülürken, güney bölgelerde geçiş sona erer.
- Söğütbülbülü ise ilkbaharda 10 Nisan ile 20 Mayıs arasında, sonbaharda ise 20 Ağustos ile 15 Ekim arasında yoğunlaşır. Ekim sonu itibariyle kuzey bölgelerde nadiren görülürken, güney bölgelerde geçiş sona erer.
eBird, 2007’den bu yana kuşların dönemsel eğilimlerini izlemek için milyonlarca veri toplamaktadır. Bu veriler sayesinde kuşların göç rotaları ve dönemleri daha iyi anlaşılmakta, yıllara göre değişimler analiz edilmektedir.
Kayıt girerken “Söğütbülbülü” neden nadir tür olarak görünüp sizden açıklama ve detay ister? Bunun nedeni, eBird filtrelerinin bilimsel verilerden faydalanılarak oluşturulmasıdır. Filtreler, kuşların yıllara göre değişen eğilimlerini izleyerek düzenli olarak güncellenir ve verilerin doğruluğunu sağlamak için eBird’deki en önemli araçlardan biridir. Söğütbülbülünün mevsimsel yayılışına göre Çıvgın ile karışma ihtimali olduğunda, veriyi doğru yönlendirebilmek için gözlemlerinizde ek bilgi, fotoğraf veya ses kaydı ile türün tanımını desteklemeniz istenir.
Emin olmadığınız durumlarda türü “Çıvgın/Söğütbülbülü” olarak kaydedebilirsiniz.